Wpływ wybranych czynników demograficznych i klinicznych na przebieg leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów – obserwacja długoterminowa

Abstract

Aktualne standardy postępowania rekomendują zastosowanie metotreksatu jako leku pierwszego wyboru w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, jednak w praktyce klinicznej nierzadkie są sytuacje wymagające intensyfikacji lub modyfikacji terapii. Celem niniejszej pracy była analiza wpływu wybranych parametrów demograficznych i związanych z chorobą na przebieg leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Grupę 143 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, wyjściowo leczonych metotreksatem w monoterapii lub w skojarzeniu z glikokortykosteroidami, poddano 7,5-rocznej obserwacji. Przeprowadzono analizę zależności między wybranymi czynnikami (wiek, płeć, wiek zachorowania, czas trwania choroby, wskaźnik masy ciała, palenie papierosów, obecność i stężenia czynnika reumatoidalnego oraz przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi, aktywność choroby, obecność zmian radiologicznych) a rodzajem leczenia stosowanego w okresie obserwacji. Chorzy, u których włączono leczenie biologiczne, byli istotnie młodsi w porównaniu z chorymi leczonymi innymi metodami (50,57 ± 13,39 vs 58,86 ± 11,67 roku; p = 0,0013), cechowali się niższym wiekiem zachorowania (41,78 ± 13,03 vs 47,88 ± 13,74 roku; p = 0,035) oraz częstszym występowaniem wysoko pozytywnych przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (91% vs 66%; p = 0,02). Chorzy leczeni metotreksatem w monoterapii byli starsi w porównaniu z pacjentami leczonymi innymi metodami (61,51 ± 10,86 vs 53,97 ± 12,61 roku; p = 0,0002) i później zapadali na reumatoidalne zapalenie stawów (52,08 ± 13,20 vs 42,55 ± 12,82 roku; p = 0,000026). Wyższa wyjściowa aktywność choroby (według DAS28) wiązała się z częstszą potrzebą długotrwałego stosowania leków biologicznych w monoterapii lub w skojarzeniu z klasycznym syntetycznym lekiem modyfikującym przebieg choroby innym niż metotreksat. Nie zaobserwowano związku między płcią, czasem trwania choroby, wskaźnikiem masy ciała, paleniem papierosów, obecnością zmian radiologicznych a stosowanymi lekami modyfikującymi. Wiek pacjenta oraz wiek, w jakim zachorował, wydają się wywierać najwyraźniejszy wpływ na przebieg leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów.