Czynnik różnicowania wzrostu 15 (GDF-15) w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego

Abstract

Choroby układu sercowo-naczyniowego, mimo postępu w ich leczeniu i zauważalnego spadku częstości ich występowania, są nadal główną przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych cywilizacyjnie, w tym także w Polsce. Zatem poszukiwanie biomarkerów do wczesnego określania ryzyka tych chorób zarówno w prewencji pierwotnej, jak i wtórnej jest zadaniem pierwszoplanowym. Spośród nowych markerów białkowych o dużym potencjale predykcyjnym chorób układu sercowo-naczyniowego i ich powikłań na czoło wysuwa się czynnik różnicowania wzrostu 15 (GDF-15). Jego podwyższone stężenie we krwi wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wielu chorób układu sercowo-naczyniowego, ich obecnością w postaci subklinicznej, a także ich powikłaniami, łącznie ze zgonami. Siła predykcyjna GDF-15 jest niezależna od innych czynników ryzyka i addytywna w stosunku do nich. Czynnik ten może być wykorzystywany w strategii wielomarkerowej do poprawienia stratyfikacji ryzyka, chociaż do oceny ryzyka zgonu może być także stosowany samodzielnie. Czynnik różnicowania wzrostu 15 nie jest swoisty dla mięśnia sercowego – w niektórych chorobach układu sercowo-naczyniowego jego zwiększona ekspresja może występować także w innych tkankach. Podwyższone stężenie GDF-15 we krwi stwierdza się w chorobach nowotworowych. Wzrost stężenia tego markera obserwuje się również w stanach upośledzenia czynności nerek. Ze względu na silny związek GDF-15 z umieralnością ogólną określa się go niekiedy mianem „markera śmierci”. Wzrost jego stężenia często poprzedza o wiele miesięcy czy nawet lat wystąpienie dużych zdarzeń klinicznych. Otwiera to pole do intensywniejszej prewencji zarówno pierwotnej, jak i wtórnej.