Ocena przydatności wybranych markerów w prognozowaniu przewlekłej choroby nerek u dzieci

Abstract

Wczesne etapy przewlekłej choroby nerek najczęściej nie mają charakterystycznych objawów, a procesy rozpoczęte w dzieciństwie prowadzą po latach do rozwoju schyłkowej niewydolności nerek. Powszechnie używane markery uszkodzenia nerek (kreatynina, cystatyna C, albuminuria, eGFR) charakteryzują się niską czułością. Dlatego popularne stało się poszukiwanie kandydatów na wczesny, czuły i specyficzny biomarker. Nowe markery mogą być bardziej przydatne w populacji pediatrycznej niż u dorosłych, ponieważ dzieci zwykle nie są dotknięte innymi towarzyszącymi patologiami, które mogą wpływać na otrzymane wyniki. Za czynniki ryzyka rozwoju przewlekłej choroby nerek uważa się między innymi blizny pozapalne w miąższu nerek, które są widoczne wrenoscyntygrafii oraz hiperfiltrację kłębuszkową. Celem pracy była ocena przydatności nowych markerów: KIM-1, FGF-23, NAG, NGAL i uromoduliny w prognozowaniu rozwoju przewlekłej choroby nerek u dzieci. Badaniem objęto 97 dzieci (27 chłopców, 70 dziewczynek w wieku od 6 miesięcy do 17 lat) z chorobami układu moczowego mogącymi prowadzić do rozwoju przewlekłej choroby nerek, u których ustalono wskazania kliniczne do wykonania renoscyntygrafii99mTc-EC. Kryterium wyłączenia były: choroby przewlekłe mogące wpływać na wynik badania, choroby zapalne,ostra niewydolność nerek, rozpoznana wcześniej przewlekła choroba nerek, wcześniactwo. Wszyscy pacjenci zostali dwukrotnie przydzieleni do grup. Pierwszej kwalifikacji dokonano w zależności od wyniku renoscyntygrafii: grupę badaną stanowiły dzieci z nierównym wychwytem znacznika odpowiadającym hipodysplazji nerek lub bliznom pozapalnym, grupę kontrolną dzieci z prawidłowym obrazem nerek. Druga kwalifikacja brała pod uwagę poziom filtracji kłębuszkowej: grupa badana obejmowała dzieci z hiperfiltracją (eGFR >130 ml/min/1,73m2), w grupie kontrolnej znalazły się dzieci z prawidłową filtracją kłębuszkową. U wszystkich pacjentów oznaczono w surowicy krwi żylnej stężenia: kreatyniny, cystatyny C, KIM-1, FGF-23, NAG, NGAL, uromoduliny, a w porannej porcji moczu: stężenie KIM-1, FGF-23, NAG, NGAL, uromoduliny i współczynnik albuminowo-kreatyninowy. U dzieci które osiągnęły kontrolę mikcji badano także obecność albuminurii w dobowej zbiórce moczu. Następnie badane parametry porównywano w wyodrębnionych grupach. Badano także korelacje „nowych” markerów z wiekiem, płcią, BMI pacjentów, z „tradycyjnymi” markerami uszkodzenia nerek oraz procentowym ubytkiem udziału nerek w oczyszczaniu.Wyniki. Nie wykazano obecności istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami wyodrębnionymi na podstawie wyniku renoscyntygrafii w poziomie stężeń nowych markerów uszkodzenia nerek: uromoduliny, NGAL, KIM-1, FGF-23, NAG w surowicy krwi i w moczu.U dzieci z hiperfiltracją kłębuszkową stwierdzono istotnie statystycznie wyższe stężenia NAG iNGAL w surowicy krwi w porównaniu do dzieci z prawidłowym przesączaniem kłębuszkowym. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w stężeniu uromoduliny, KIM-1, FGF-23 w surowicy krwi oraz uromoduliny, NGAL, KIM-1, FGF-23, NAG w moczu. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic w zakresie tradycyjnych markerów: kreatyniny, cystatyny C, albuminurii pomiędzy grupami wyodrębnionymi zarówno na podstawie wyniku scyntygrafii, jak i wartości eGFR.W badaniu stwierdzono istotne statystycznie korelacje dla badanych markerów: dodatnią korelację pomiędzy stężeniem NGAL w surowicy krwi, a wiekiem i BMI badanych pacjentów, dodatnią korelację pomiędzy stężeniem NGAL w moczu, a płcią żeńską, dodatnią korelację pomiędzy stężeniem FGF-23 w moczu, a wiekiem pacjentów, dodatnią korelację pomiędzy stężeniem NAG w surowicy krwi, a wiekiem pacjentów, dodatnią korelację pomiędzy stężeniem NGAL w surowicy krwi, a kreatyniną oraz ujemną korelację pomiędzy stężeniem NGAL w surowicy krwi, a eGFR, dodatnią korelację pomiędzy stężeniem NAG w surowicy krwi, a stężeniem kreatyniny, dodatnią korelację pomiędzy stężeniem FGF-23 w moczu, a stężeniem kreatyniny, dodatnią korelację pomiędzy stężeniem FGF-23 w moczu oraz NAG w surowicy, a procentowym ubytkiem udziału nerek w oczyszczaniu. Wnioski : wyniki badania nie pozwalają na wskazanie nowych markerów, które mogłyby być użyteczne w diagnostyce wczesnego stadium uszkodzenia nerek i prognozowaniu postępu choroby u dzieci ze zmianami opisanymi w badaniu renoscyntygraficznym; badaniu potwierdzono możliwą przydatność NAG i NGAL w wykrywaniu u dzieci wczesnego stadium chorób nerek przebiegających z hiperfiltracją; nie wykazano przydatności powszechnie używanych markerów (kreatyniny, cystatyny C oraz albuminurii) w diagnostyce wczesnego stadium chorób nerek u dzieci z nierównym wychwytem znacznika widocznym w renoscyntygrafii oraz z hiperfiltracją kłębuszkową.