Diagnostyka serologiczna układowych chorób tkanki łącznej – wykrywanie przeciwciał ANA i ANCA według międzynarodowych konsensusów i wytycznych

Abstract

Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) i przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych (ANCA) są podstawowym elementem diagnostyki układowych chorób tkanki łącznej. W ostatnich latach ze względu na wprowadzenie nowatorskich technologii ich oznaczania ponownie oceniono przydatność dostępnych metod. W 2014 r. międzynarodowa grupa ekspertów EULAR stworzyła rekomendacje dla interpretacji ANA oznaczanych różnymi metodami. W rekomendacjach tych podkreślono rolę immunofluorescencji bezpośredniej jako metody referencyjnej i istotność określenia, czy mamy do czynienia z jądrowym, czy cytoplazmatycznym typem świecenia. W 2016 r. swoje wytyczne przedstawił Międzynarodowy konsensus w sprawie wzorów świecenia ANA, a w 2017 r. wytyczne zrewidował Międzynarodowy konsensus dotyczący badania ANCA w ziarniniakowatości z zapaleniem naczyń i mikroskopowym zapaleniu naczyń, według których duża czułość i swoistość testów antygenowoswoistych wykrywających PR3‑ANCA i MPO ANCA pozwalają na odstąpienie od wykonywania testów immunofluorescencji pośredniej. W poniższym artykule omówiono zasady oznaczania i interpretacji klinicznej ANA i ANCA według międzynarodowych konsensusów i wytycznych.