Wpływ niedoboru witaminy D i ekspozycji na dym tytoniowy na przebieg atopowego zapalenia skóry u dzieci

Abstract

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest jedną z najczęstszych zapalnych chorób skóry u dzieci. Ponadto choroba ta istotnie wpływa na obniżenie jakości życia pacjenta i jego rodziny. Ze względu na powyższe fakty oraz stale rosnącą zapadalność na choroby alergiczne, istnieje pilna potrzeba poszukiwania nowych czynników wpływających na przebieg atopowego zapalenia skóry u dzieci. Celem badania było ustalenie, czy dwa potencjalnie modyfikowalne czynniki: stężenie witaminy D w surowicy krwi i ekspozycja na dym tytoniowy (ETS) mają wpływ na ciężkość przebiegu atopowego zapalenia skóry u dzieci oraz na wybrane parametry układu immunologicznego. Grupę badaną stanowiło 45 dzieci w wieku 1-15 roku życia z rozpoznanym AZS, a kontrolną 37 zdrowych pacjentów zgodnych wiekowo. Ciężkość przebiegu choroby oceniano za pomocą wskaźnika SCORing Atopic Dermatitis (SCORAD). Stężenie witaminy D oznaczano metodą chemiluminescencyjną. Narażenie na dym tytoniowy oceniano poprzez pomiar stężenia kotyniny w moczu, będącej metabolitem nikotyny (test ELISA). Do oceny fenotypu limfocytów zastosowano cytometrię przepływową. Oznaczano odsetek naturalnych limfocytów T regulatorowych oraz limfocytów: CD3, CD4, CD8, CD4/CD8, CD19, CD16/56, NKT, CD3 anty HLA-DR; stężenia cytokin: IL-1β, IL-2, IL-4, IL-6, IL-9, IL-10, IL-17, IL-22, IFN-γ, TNF-α, TGF-β. Średnie stężenia witaminy D były znacząco niższe u chorych z umiarkowanym i ciężkim przebiegiem AZS w porównaniu do łagodnego (p = 0,02). Nie stwierdzono natomiast istotnej korelacji pomiędzy narażeniem na dym tytoniowy,a klinicznym przebiegiem choroby. Wykazano wyższy odsetek komórek NKT u dzieci z niskim stężeniem witaminy D w surowicy w porównaniu do pacjentów z jej optymalnym poziomem (p=0,04). Zaobserwowano niższy odsetek limfocytów CD3 i CD4 u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry narażonych na bierne palenie w porównaniu do dzieci nienarażonych (odpowiednio p=0,04 i p=0,03). U dzieci chorych zaobserwowano istotnie niższy odsetek naturalnych limfocytów T regulatorowych oraz komórek CD16/56 w porównaniu z grupą kontrolną. Ponadto w grupie badanej wykazano istotnie wyższy odsetek limfocytów CD4 i CD19 oraz cytokin z grupy Th2: IL4, IL-6, IL-10; z grupy limfocytów Th17: IL-17A i IL-22 oraz IL-2 w porównaniu z grupą kontrolną. Wyniki badania wskazują na konieczność dążenia do optymalnych stężeń witaminy D w surowicy krwi jako modyfikowalnego czynnika przebiegu AZS u dzieci. Wykazano, iż należy unikać narażenia na dym tytoniowy jako czynnika mającego wpływ na układ immunologiczny tych chorych. Potwierdzono także rolę zaburzeń układu immunologicznego w patogenezie AZS.