Ocena skuteczności inhibitorów TNF-α w leczeniu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa

Abstract

Cel: Badanie miało na celu ocenę i porównanie skuteczności inhibitorów TNF-α w leczeniu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa w codziennej praktyce. Materiał i metody: W badaniu przeanalizowano dane 106 chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa leczonych w latach 2012–2019 inhibitorami TNF-α (etanerceptem, adalimumabem lub golimumabem) w ramach programu lekowego Narodowego Funduszu Zdrowia. Okres obserwacji dla każdego chorego wynosił 18 miesięcy. Aktywność choroby oceniano w odstępach 3-miesięcznych na podstawie wskaźników BASDAI (Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index) i ASDAS (Ankylosing Spondylitis Disease Activity Score). Wyniki: Badaniem objęto 80 mężczyzn i 26 kobiet. Średni wiek pacjentów wyniósł 37 lat. W grupie przyjmującej etanercept znajdowało się 50 osób, leczonej adalimumabem – 39 chorych, stosującej golimumab – 17 pacjentów. Ze względu na współistniejące objawy pozaosiowe, takie jak zapalenie błony naczyniowej oka (n = 20/106) i zapalenie stawów obwodowych (n = 39/106), część chorych przyjmowała równocześnie klasyczne leki modyfikujące przebieg choroby, tj. metotreksat (n = 32/106), sulfasalazynę (n = 8/106), cyklosporynę (n = 5/106) oraz glikokortykosteroidy (n = 14/106). We wszystkich podgrupach zaobserwowano istotną poprawę stanu klinicznego pod postacią spadku wykładników stanu zapalnego oraz zmniejszenia aktywności choroby już po 3 miesiącach leczenia, narastającą do 6. miesiąca. Lek biologiczny odstawiono z powodu remisji (wg BASDAI) u 20/48 pacjentów przyjmujących etanercept oraz u 19/36 pacjentów przyjmujących adalimumab. Okres obserwacji po odstawieniu leku dla obu grup był zbliżony i wynosił około 7 miesięcy. Czas trwania remisji (wg BASDAI) bez leczenia był krótki i w przypadku etanerceptu wyniósł 3,55 ± 2,28 miesiąca vs 5,21 ± 2,53 miesiąca w przypadku adalimumabu (p = 0,038). Wnioski: Włączenie inhibitora TNF-α u chorych z niezadowalającą odpowiedzią na leczenie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi skutkowało znacznym zmniejszeniem aktywności choroby. Nie wykazano istotnej statystycznie różnicy w skuteczności leczenia pomiędzy poszczególnymi inhibitorami TNF-α, tj. etanerceptem, adalimumabem i golimumabem. W grupie chorych leczonych adalimumabem zaobserwowano trend w kierunku dłuższego utrzymywania się remisji po odstawieniu leku, ale trwała ona krótko i konieczny okazał się powrót do leczenia.