Optymizm i poczucie skuteczności jako podstawowe zasoby osobiste w chorobach przewlekłych

Abstract

Prezentowane badania mają za zadanie określenie istotnych predyktorów współdecydujących o sposobie radzenia sobie w chorobie przewlekłej, stanowiących istotne zasoby osobiste określające jakość życia w trudnych latach choroby. Badania pacjentów reprezentujących pięć grup chorób przewlekłych wskazują jednoznacznie, iż optymizm, podobnie jak poczucie własnej skuteczności, stanowią czynniki bardzo silnie różnicujące badanych podzielonych pod względem oceny ich jakości życia. W przeciwieństwie do pesymizmu i braku wiary we własną sprawczość, optymizm i poczucie skuteczności wspomagają podejmowanie działań prozdrowotnych i profilaktycznych, a w sytuacji choroby uczestniczą aktywnie w procesie leczenia i odznaczają się wyższym poziomem nadziei w zakresie rokowań. Optymiści, zarówno zdrowi, jak i chorzy, lepiej oceniają jakość swojego życia, a poczucie skuteczności osób badanych zdecydowanie się zwiększa wraz z poprawą oceny jakości życia. Na poziom optymizmu i poczucia skuteczności nie wpływa ani czas trwania choroby, ani wiek pacjentów. Nieznaczne obniżenie poziomu optymizmu następuje u chorych w pierwszych latach trwania choroby, ale potem wraca on do poziomu typowego dla osób zdrowych. Nieistotne statystycznie różnice w zakresie oceny własnej skuteczności dotyczą chorych z chorobą niedokrwienną, których poczucie skuteczności jest największe. Grupą z najniższym poczuciem skuteczności są chorzy na astmę.