Ocena modulującego wpływu simwastatyny na miejscowy i uogólniony proces zapalny u chorych na POChP

Abstract

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) jest złożoną, postępującą chorobą stanowiącą istotny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Przewlekły proces zapalny będący jej podłożem wywołuje nie tylko zmiany miejscowe w obrębie układu oddechowego ale skutkuje również zaburzeniami ogólnoustrojowymi oraz ma wpływ na przebieg chorób współistniejących. Statyny wywierają udowodniony korzystny wpływ na redukcję śmiertelności w POCHP oraz wpływają ochronnie na płuca, poprzez hamowanie powstawania rozedmy wywołanej eksperymentalnie, co może wynikać z ich bezpośredniego wpływu na redukcję indukcji prozapalnych metaloproteinaz (MMPs), cytokin i modulację procesu zapalnego. W pracy podjęto się próby: ustalenia wpływu leczenia simwastatyną na wykładniki miejscowego oraz ogólnego stanu zapalnego w materiale pochodzącym z BAL i surowicy i próby wytypowania biomarkerów przemawiających za jej działaniem przeciwzapalnym; analizy związków między badanymi biomarkerami a wybranymi parametrami klinicznymi i spirometrycznymi oraz oceny wpływu leczenia statyną na wybrane parametry czynnościowe i kliniczne określające stopień zaawansowania POChP i stan kliniczny chorych,Badanie prospektywne, jednoośrodkowe prowadzono od czerwca 2010 roku do kwietnia 2014 roku, u pacjentów z rozpoznaną POCHP, w stabilnym okresie choroby. Do badania włączono 67 chorych, aktualnych lub byłych palaczy, przydzielonych losowo do dwóch grup: badanej - otrzymującej simwastatynę w dawce 40mg i kontrolnej – nie otrzymującej leku. Ostatecznie 50 chorych zakończyło badanie (39 mężczyzn i 11 kobiet w wieku od 47 do 80 lat); 26 w grupie statyny i 24 w grupie kontrolnej. U wszystkich chorych przeprowadzono analizę zmodyfikowanego kwestionariusza skali odczuwanej duszności Medical Research Council (mMRC) oraz kwestionariusza oceny samopoczucia pacjenta z POCHP (COPD Assessment Test -CAT), badanie spirometryczne, oraz pobierano krew żylną na oznaczenie w surowicy stężenia: białka CRP, fibrynogenu, metaloproteinaz: MMP-1, MMP-9 i MMP-12. Następnie wykonywano bronchoskopię z płukaniem oskrzelowo-pęcherzykowym. W materiale z BAL oznaczano stężenia: MMP-1, MMP-9, MMP-12, IL-6, IL-10 oraz białko SPD. Wszystkie procedury wykonywano na początku badania oraz po trzech miesiącach leczenia simwastatyną. Ze względu na niewielką liczebność grupy chorych z bardzo ciężką ≤ 30% oraz z łagodną FEV1>80% postacią choroby, dla dalszej analizy dokonano podziału na dwie podgrupy, którego granicę stanowiła wartość 50% FEV1. Chorzy z FEV1≤50% - ciężka i bardzo ciężką obturacją – stanowili podgrupę pierwszą, zaś z łagodną i umiarkowaną FEV1> 50% podgrupę drugą. Analizę statystyczną uzyskanych wyników przeprowadzono stosując test nieparametryczny U Manna-Whitneya oraz test Wilcoxona. Proporcje w grupach oceniano przy pomocy testu chi-kwadrat, a zależność między zmiennymi współczynnikiem korelacji R Spearmana. Za granicę znamienności statystycznej przyjęto poziom p=0,05. Na podstawie uzyskanych wyników badań w obu grupach i podgrupach chorych stwierdzono, że zastosowane leczenie wpłynęło istotnie na obniżenie stężenia fibrynogenu w surowicy oraz na podwyższenie stężenia białka D surfaktantu w materiale z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego. W porównaniu z podgrupą chorych z umiarkowana i ciężką postacią POCHP (FEV≤50%), w łagodną i umiarkowanej (FEV1 >50 %) leczenie statyną przyczyniło się do obniżenia stężenia MMP-1 w surowicy oraz wzrostu stężenia SPD w materiale z BAL. W zakresie parametrów klinicznych leczenie simwastatyną wpłynęło korzystnie (p=0,0053) na przebieg kliniczny POCHP mierzony testem CAT, bez wpływu na skalę odczuwanej duszności mMRC, oraz parametry spirometryczne mierzone FEV1%N, FVC% N oraz FEV% FVC. Nie stwierdzono istotnych związków pomiędzy badanymi biomarkerami zapalnymi a parametrami klinicznymi i spirometrycznymi. Na podstawie przeprowadzonych badań wyciągnięto następujące wnioski: Fibrynogen, MMP-1-oznaczane w surowicy oraz Białko D surfaktantu w materiale z BAL, mogą stanowić istotne biomarkery korzystnego wpływu simwastatyny na miejscowy i ogólny proces zapalny zwłaszcza u chorych na POCHP z łagodną i umiarkowaną obtrącają; leczenie Sivastatyną wywiera niewielki wpływu na przebieg kliniczny w zakresie poczucia choroby bez wpływu na skale odczuwanej duszności oraz parametry czynnościowe oddychania.