Ocena przepływów w tętnicach pozagałkowych u chorych z jaskrą otwartego kąta metodą usg z użyciem kolorowego Dopplera

Abstract

Jaskra jest to postępująca, nieodwracalna neuropatia nerwu wzrokowego, charakteryzująca się zanikiem komórek i włókien nerwowych siatkówki oraz tkanki glejowej. Hipotezy patogenezy jaskry ogniskują się wokół teorii:mechanicznej tj.uszkadzającego wpływu podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz naczyniowej uwzględniającej wpływ zaburzeń ogólnych i miejscowych regulujących przepływ krwi w obrębie tarczy nerwu II. U chorych z jaskrą największy deficyt ukrwienia dotyczy regionu tarczy nerwu wzrokowego, szczególnie jego części pozablaszkowej. U pewnej grupy chorych z jaskrą obserwuje się postęp uszkodzenia jaskrowego pomimo znacznej redukcji ciśnienia wewnątrzgałkowego. W nielicznych pracach wykazano związek obniżenia prędkości w tętnicy środkowej siatkówki lub tętnic rzęskowych tylnych krótkich z ryzykiem progresji neuropatii jaskrowej. Dotychczasowe dane dotyczące zależności parametrów hemodynamicznych tętnic pozagałkowych mierzonych techniką color Doppler imaging (CDI), parametrów czynnościowych pola widzenia i parametrów strukturalnych tarczy nerwu wzrokowego i siatkówki w jaskrze są skąpe i niejednoznaczne. Celem pracy była ocena krążenia pozagałkowego, zaopatrującego tarczę nerwu wzrokowego, mierzonego techniką CDI u chorych z jaskrą wczesną, umiarkowaną i zaawansowaną, określenie współzależności pomiędzy mierzonymi parametrami dopplerowskimi naczyń pozagałkowych a parametrami strukturalnymi siatkówki i nerwu wzrokowego mierzonymi techniką optycznej koherentnej tomografii (TD-OCT) oraz ocena korelacji pomiędzy parametrami strukturalnymi siatkówki i nerwu wzrokowego, mierzonymi techniką TD-OCT i parametrami czynnościowymi nerwu wzrokowego mierzonymi techniką standardowej perymetrii automatycznej u chorych z jaskrą. Do badania otwartego, obserwacyjnego i porównawczego zakwalifikowano dorosłych obu płci, z rozpoznaną jaskrą pierwotną otwartego kąta, leczonych w Poradni Jaskrowej Kliniki Okulistyki WIM, którzy wyrazili zgodę na udział w badaniu. Stosowanie leków przeciwjaskrowych było kontynuowane. Kryteriami wykluczającymi z badania były: nadciśnienie oczne, inne niż jaskra pierwotna otwartego kąta postacie jaskry, przebyty uraz oka, przebyta operacja oka w okresie krótszym niż 6 miesięcy poprzedzającym badanie, krótkowzroczność większa od -6 dioptrii, retinopatia cukrzycowa i inne przewlekłe choroby siatkówki, przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego (niestabilna choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze niekontrolowane), istotne hemodynamicznie zwężenie tętnic szyjnych oraz brak zgody. Na podstawie wyników badań wyciągnięto następujące wnioski: w badaniach własnych wykazano różnice wielkości parametrów prędkościowych i wskaźników oporu dla tętnic rzęskowych tylnych krótkich i tętnicy środkowej siatkówki między grupami oczu z jaskrą preperymetryczną a jaskrą wczesną, umiarkowaną i zaawansowaną oraz między grupą oczu z jaskrą wczesną a zaawansowaną. Stwierdzono występowanie istotnych zależności między wielkością prędkości końcowo-rozkurczowej i wskaźników oporu tętnic rzęskowych tylnych krótkich a zaawansowaniem neuropatii jaskrowej. Nie wykazano istotnych różnic hemodynamicznych w obrębie badanych tętnic między grupami oczu z jaskrą umiarkowaną i zaawansowaną; w badanych grupach wykazano istnienie dodatnich korelacji miedzy grubością warstwy włókien nerwowych siatkówki a parametrami prędkościowymi tętnicy ocznej i tętnicy środkowej siatkówki oraz ujemnych korelacji między wskaźnikami oporu tych tętnic a grubością RNFL. Stwierdzono występowanie zależności hemodynamiczno-strukturalnych siatkówki dla tętnic rzęskowych tylnych krótkich oraz grubości RNFL w sektorach górnym i nosowym. Nie wykazano korelacji parametrów hemodynamicznych tętnic pozagałkowych z parametrami morfologicznymi tarczy nerwu II; w badaniu własnym wykazano dodatnie korelacje między powierzchnią zagłębienia tarczy nerwu wzrokowego i wielkością współczynnika cup/disca głębokością średniego ubytku pola widzenia oraz ujemne korelacje pomiędzy powierzchnią rąbka nerwowo--siatkówkowego i grubością warstwy włókien nerwowych siatkówki w rejonie okołotarczowym a stopniem zaawansowania zmian pola widzenia.