Ocena wybranych parametrów układu krążenia u chorych poddawanych doustnej próbie prowokacji aspiryną

Abstract

Ciągły wzrost zużycia ASA i NLPZ, jednocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych,w tym reakcji nadwrażliwości, które mogą mieć bardzo różnorodny charakter. Istnieje zatem konieczność przeprowadzenia pełnej diagnostyki nadwrażliwości na ASA i/lub NLPZ w celu ustalenia leku sprawczego, reakcji krzyżowych oraz leku alternatywnego. Wiadomo, że podanie leku w trakcie testu może wywołać objawy nadwrażliwości nie tylko ze strony układu oddechowego czy skóry, ale również ze strony układu krążenia (wstrząs, alergiczny zawał serca – tzn. zespół Kounisa czy zaburzenia rytmu serca). Celem pracy była ocena częstości występowania i charakteru objawów niepożądanych ze strony układu krążenia u pacjentów podejrzanych o nadwrażliwość na ASA/NLPZ i poddawanych DTP-ASA, ich zależności od wyniku prowokacji oraz bezpieczeństwa testu u tych chorych. Do badania zakwalifikowano 52 pacjentów hospitalizowanych w klinice w latach 2012-2016 w z objawami nadwrażliwości na ASA i/lub NLPZ pod postacią pokrzywki i/lub obrzęku naczynioruchowego (n-47), obturacji (n-11), pokrywki i/lub obrzęku naczynioruchowego i obturacji (n-6) w wywiadzie, z prawidłowym zapisem EKG i spirometrii. DTP-ASA wykonywano po upływie minimum 7 dni od odstawienia leków przeciwhistaminowych, podczas stosowania diety ,,uwalniającej od objawów” (bez histaminy), w okresie wolnym od objawów.Pacjentów zakwalifikowanych do przeprowadzenia badania poddawano dwudniowemu testowi prowokacji metodą pojedynczej ślepej próby z ASA oraz jednocześnie prowadzono monitorowanie wystąpienia objawów klinicznych nadwrażliwości na ASA, zaburzeń wentylacji oraz czynności układu krążenia. W pierwszym dniu podawano doustnie placebo (laktoza) 4 razy co 1,5-2,0 godziny w identycznie wyglądających kapsułkach, w drugim dniu wzrastające dawki ASA do sumarycznej dawki 500 mg lub w przypadku braku reakcji do maksymalnej dawki 1000 mg. Test przerywano w momencie wystąpienia objawów klinicznych nadwrażliwości i/lub obniżenia FEV1≥20% i/lub stwierdzenia hipotonii. Dodatni wynik DTP-ASA uzyskano u (42%) badanych. Najczęściej zgłaszanym objawem klinicznym DTP-ASA (+) były skórne zmiany pokrzywkowo-obrzękowe o różnym nasileniu, które zgłosiło 17 badanych (78% badanych z DTP-ASA (+)), w tym izolowaną postać –13 badanych (~60% badanych z +DTP-ASA (+)), natomiast 4 badanych (18% z DTP-ASA(+)) zgłosiło jednocześnie zmiany pokrzywkowo obrzękowe i uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej lub duszność, natomiast izolowaną obturację prezentowało 5-ciu badanych. Najczęstszą manifestacją układu krążenia w trakcie DTP-ASA była tachykardia (~80% badanych), bez względu na dzień badania oraz wynik DTP-ASA. Podobnie DPNK i DPK występowały z porównywalną częstością zarówno w dniu podawania placebo jak i w dniu z ASA, niezależnie od wyniku testu. CzNK i CzK –zarejestrowano u kilkoro pacjentów, zaburzenia występowały zarówno w dniu podawania placebo i ASA, tylko u jednego pacjenta CzNK wystąpił wyłącznie w dniu podawania ASA, podobnie CzK i nie był to ten sam badany. Pacjenci nie odczuwali żadnych dolegliwości i nie wymagali dodatkowego leczenia. Nie zarejestrowano groźnych zaburzeń rytmu serca, tj.migotanie czy trzepotanie przedsionków lub komór. Nie zarejestrowano również zmian niedokrwiennych serca. U dwóch chorych zarejestrowano istotne obniżenie RR, byli to pacjenci z obrzękiem naczynioruchowym i obturacją. Jeden badany wymagał typowego leczenia anafilaksji, w tym podania adrenaliny, drugi mimo istotnego obniżenia RR nie odczuwał dolegliwości i nie wymagał dodatkowej interwencji. Nie zarejestrowano istotnych klinicznie zaburzeń rytmu serca w trakcie DTP-ASA, a stwierdzone zmiany w zapisach z monitorowania RR i EKG świadczą, że DTP-ASA wykonywany zgodnie z obecnie obowiązującymi wytycznymi nie wiąże się z dużym ryzykiem dla zdrowia i życia pacjenta w wyniku reakcji krążenia.Istnieje jednak ryzyko wystąpienia ciężkiej reakcji anafilaktycznej i/lub krążenia w trakcie DTP-ASA, szczególnie u chorych z wywiadem astmy oskrzelowej oraz obturacji po NLPZ. Fakt, że nie wszystkie obiektywnie występujące zaburzenia ze strony układu oddechowego oraz krążenia podczas wykonywania DTP-ASA były odczuwane i zgłaszane przez pacjentów, jak również konieczność udzielania odpowiedniej pomocy w przypadku DTP-ASA (+) oraz monitorowania jej skuteczności powodują, że DTP-ASA powinien być wykonywany w warunkach szpitalnych,a u chorych z wywiadem objawów ze strony układu krążenia po ASA/NLPZ słusznym wydaje się być zalecenie wykonywania EKG.