Analiza porównawcza stosowania ciprofloksacyny lub rifaksyminy w profilaktyce przeciwbakteryjnej u leczonych przeszczepieniem komórek macierzystych krwiotworzenia

Abstract

Przeszczepienie komórek macierzystych krwiotworzenia jest procedurą leczniczą skuteczną w wielu schorzeniach hematologicznych. Chemioterapia wysokodawkowa poprzedzająca podanie przeszczepu powoduje jednoczasową mielosupresję oraz uszkodzenie śluzówki przewodu pokarmowego, co może prowadzić do zagrażających życiu powikłań infekcyjnych. Profilaktyka antybiotykowa fluorochinolonami zapobiega powikłaniom infekcyjnym u chorych leczonych chemioterapią z przedłużającą się neutropenią. Rosnąca oporność na fluorochinolony może ograniczać skuteczność tej profilaktyki. Skuteczność rifaksyminy w dekontaminacji przewodu pokarmowego u chorych z encefalopatią wątrobową stała się podstawą do podjęcia badań własnych u chorych leczonych przeszczepieniem komórek krwiotwórczych. Celem pracy było porównanie skuteczności profilaktyki przeciwbakteryjnej niewchłaniającą się z przewodu pokarmowego rifaksyminą lub działającą ogólnoustrojowo ciprofloksacyną na powikłania infekcyjne oraz przebieg okresu poprzeszczepowego u chorych leczonych przeszczepieniem komórek krwiotwórczych. Do badania włączono 71 chorych. Profilaktykę przeciwbakteryjną chorzy otrzymywali od pierwszego dnia chemioterapii aż do przyjęcia się przeszczepu lub wystąpienia gorączki. 40 chorych otrzymało ciprofloksacynę, a 31 - rifaksyminę w profilaktyce przeciwbakteryjnej. W obu grupach ocenie klinicznej poddano: powikłania infekcyjne, powikłania ze strony przewodu pokarmowego, inne powikłania narządowe i ogólnoustrojowe,ponadto parametry związane z przyjęciem się przeszczepu i jakość życia chorych. Dodatkowo toksyczność dla przewodu pokarmowego oceniano poprzez pomiar osoczowego stężenia cytruliny – markera uszkodzenia śluzówki jelita cienkiego. W grupie z ciprofloksacyną istotnie krócej stosowano antybiotyki (7 vs 10 dni, p=0,045). W przypadku bakteriemii w grupie z ciprofloksacyną stwierdzono 100% oporność na ciprofloksacynę, a w grupie z rifaksyminą –30% (p<0,001). Bakterie wielolekooporne stwierdzano częściej w grupie z ciprofloksacyną (80 vs 30%, p=0,019). W obu grupach obserwowano znamiennie niższe stężenie cytruliny w osoczu badanych w dniu +7 po przeszczepie w porównaniu ze stężeniem cytruliny ocenianej w dniach +14 i +21. Nie obserwowano innych znamiennych różnic pomiędzy badanymi grupami w zakresie pozostałych ocenianych parametrów. Jakość życia chorzy oceniali jako dobrą. Stosowane profilaktycznie ciprofloksacyna i rifaksymina wydają się mieć zbliżoną skuteczność w zapobieganiu ogólnoustrojowym zakażeniom bakteryjnym u badanych chorych leczonych przeszczepieniem komórek krwiotwórczych. W obu badanych grupach nie obserwowano różnic w liczbie i nasileniu powikłań ze strony przewodu pokarmowego oraz innych powikłań narządowych. Rodzaj stosowanego antybiotyku nie wpływał na parametry związane z przyjęciem się przeszczepu ani na różnice w zakresie oceny jakości życia przez chorych.