Analiza skuteczności wewnątrznaczyniowej embolizacji tętniaków rozwidlenia tętnicy środkowej mózgu przy użyciu spiral embolizacyjnych odczepianych elektrolitycznie

Abstract

Celem leczenia tętniaków wewnątrzczaszkowych jest wyłączenie ich z krążenia i zabezpieczenie chorego przed krwotokiem lub krwotokiem nawrotowym, czyli następstwami krwawienia wewnątrzczaszkowego. Anatomia podziału tętnicy środkowej mózgu oraz jego tętniaków a także duże doświadczenie chirurgiczne są powodem częstej kwalifikacji chorych do leczenie neurochirurgicznego. Sądzi się, że leczenie wewnątrznaczyniowe obciążone jest większym ryzykiem z uwagi na budowę anatomiczną tętniaków. Szeroka szyja tętniaka, naczynia potomne tętnicy środkowej mózgu odchodzące od podstawy worka tętniaka lub samego worka tętniaka zwykle znacznie utrudniają lub uniemożliwiają przeprowadzenie skutecznej embolizacji. Dotychczas nie ustalono optymalnej metody postępowania w tej grupie malformacji naczyniowych. Głównym celem pracy jest ocena skuteczności i bezpieczeństwa wewnątrznaczyniowej embolizacji tętniaków podziału tętnicy środkowej mózgu z użyciem spiral embolizacyjnych odczepianych elektrolitycznie. Dodatkowym celem badania jest określenie czynników wpływających na możliwość wykonania i skuteczność embolizacji wewnątrznaczyniowej oraz wpływających na stan kliniczny pacjentów po wypisie ze szpitala. Do badania zakwalifikowano 70 chorych, u których rozpoznano 74 tętniaki podziału tętnicy środkowej mózgu. Badane osoby były w wieku od 32 do 79 lat, średni wiek badanych osób wyniósł M = 57 lat (z odchyleniem standardowym SD = 10 lat). Stan kliniczny chorych przy przyjęciu oceniany był wg skali WFNS I skali Hunta-Hessa. Rozległość krwawienia śródczaszkowego oceniano na podstawie skali Fishera. Przed zabiegiem oceniano morfologię każdego tętniaka na podstawie pomiarów długości i szerokości worka tętniaka, szerokości jego szyi, stosunku worek/szyja i ilości kandelabrów odchodzących od podstawy worka tętniaka. Stopień embolizacji tętniaka oceniano wg zmodyfikowanej skali Raymonda-Roya. Stan kliniczny chorych przy wypisie oceniano w skali GOS. Odległy efekt embolizacji oceniano w badaniu angio-MR (3D-TOF) na podstawie zmodyfikowanej skali Raymonda-Roya. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej. Przyjęto poziom istotności statystycznej p=0,05. Zabiegowi embolizacji poddano 74 tętniaki u 70 chorych. W 65 przypadkach embolizacja zakończyła się powodzeniem, natomiast u 9 chorych embolizacja była nieudana. U jednego pacjenta (1,4%) po dwóch latach od embolizacji wystąpiło ponowne krwawienie podpajęczynówkowe. W trakcie wykonywanych zabiegów stwierdzono następujące powikłania: w jednym przypadku (1,4%) wystąpiło śródzabiegowe pęknięcie/przebicie ściany tętniaka, które zakończyło się zgonem chorego, natomiast u pięciu chorych (7,1%) wystąpiły ostra zakrzepica w odgałęzieniach tętnicy środkowej mózgu. Badanie wykazało, że na możliwość wykonania zabiegu embolizacji wewnątrz-naczyniowej ma wpływ współczynnik worek/szyja (p=0,021). Na skuteczność embolizacji ma wpływ morfologia tętniaka: długość, szerokość, szerokość szyi tętniaka (p<0,001) oraz liczba kandelabrów odchodzących od worka tętniaka (p=0,006). Stopień embolizacji tętniaków podziału tętnicy środkowej mózgu był lepszy w trakcie ostatniej kontroli niż bezpośrednio po zabiegu (p<0,001). Na poprawę stopnia embolizacji miała wpływ szerokość tętniaka (p=0,036). Pogorszenie stopnia embolizacji wiązało się z długością worka tętniaka (p<0,001), szerokością worka i szyi tętniaka (p=0,004). Wynik kliniczny leczenia chorych zależy od ich wyjściowego stanu klinicznego ocenianego w skali WFNS (p<0,001), Hunta-Hessa (p=0,014) i rozległości krwawienia ocenianego w skali Fishera (p=0,033). Na podstawie wyników badań sformułowano następujące wnioski: wewnątrznaczyniowa embolizacja tętniaków podziału tętnicy środkowej mózgu przy użyciu spiral embolizacyjnych odczepialnych elektrolitycznie jest metodą skuteczną i bezpieczną. Wykazano, że morfologia tętniaka jest bezpośrednim czynnikiem decydującym o możliwości i skuteczność tego leczenia; stopień embolizacji tętniaków podziału tętnicy środkowej mózgu ulega zmianie w czasie obserwacji. Wykazano, że morfologia tętniaka ma bezpośredni wpływ na ten proces,a zmodyfikowana skala Raymonda-Roya służy do jego obiektywnej oceny. Pozwala na obiektywną ocenę wczesnej i odległej doszczętności embolizacji tętniaków podziału tętnicy środkowej mózgu; stan kliniczny chorych po krwawieniu podpajeczynówkowym oceniany wg skali WFNS, Hunta-Hessa oraz rozległość krwawienia śródczaszkowego oceniana wg skali Fishera są czynnikami wpływającymi na wynik kliniczny leczenia; badanie angio-MR (3D-TOF) pozwala na nieinwazyjną, ambulatoryjną, obiektywną ocenę skuteczności leczenia wewnątrznaczyniowego tętniaków podziału tętnicy środkowej mózgu; decyzję o wyborze postępowania w przypadku tętniaka podziału tętnicy środkowej mózgu należy poprzedzić analizą stanu klinicznego, uzyskanymi wynikami badań radiologicznych i doświadczeniem zespołu leczącego.