Ocena wyników leczenia zespołu cieśni nadgarstka z zastosowaniem przeszczepu autologicznej tkanki tłuszczowej

Abstract

Zespół cieśni nadgarstka jest najczęstszą postacią neuropatii uciskowej nerwu pośrodkowego. Do objawów klinicznych ZCN należą dolegliwości bólowe, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej, prowadzące do upośledzenia sprawności ręki. Przyczyną powstawania ZCN jest zwiększenie ciśnienia w kanale nadgarstka, co prowadzi do ucisku nerwu pośrodkowego, i w konsekwencji do zaburzeń jego ukrwienia i funkcji. Podstawowym sposobem leczenia ZCN jest chirurgiczna dekompresja nerwu pośrodkowego polegająca na przecięciu więzadła poprzecznego nadgarstka. Wyniki leczenia chorych z ZCN zależą od czasu trwania objawów i od stopnia uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Celem pracy jest ocena wyników leczenia ZCN przy pomocy dekompresji kanału nadgarstka z jednoczesnym zastosowaniem przeszczepu autologicznej tkanki tłuszczowej w obrębie uwolnionego nerwu pośrodkowego, jak również ocena ryzyka wystąpienia reakcji niepożądanych związanych z procedurą przeszczepu tkanki tłuszczowej. Przeprowadzono badanie prospektywne, randomizowane, niezaślepione, porównujące skuteczność zabiegu operacyjnego u 60 chorych, 37 kobiet i 23 mężczyzn, w wieku od 18 do 72 lat, z objawowym jednostronnym ZCN podanych leczeniu operacyjnemu w Oddziale Chirurgii Plastycznej CSK MSWIA w Warszawie. Wszyscy chorzy byli operowani przez jednego chirurga doświadczonego w leczeniu ZCN. Chorych przydzielono losowo do dwóch grup.Grupa kontrolna złożona z 30 chorych poddana była operacyjnemu odbarczeniu nerwu pośrodkowego, natomiast w grupie badanej po odbarczaniu nerwu pośrodkowego wykonano jednoczasowe przeszczepienie mautologicznej tkanki tłuszczowej,zawierającej mezenchymalne komórki macierzyste w okolice uwolnionego nerwu. U chorych przed oraz 3 i 6 miesięcy po leczeniu operacyjnym dokonano oceny klinicznej przy pomocy testów Phalena, Tinela-Hofmana oraz oceny elektomiograficznej (EMG). W badaniu EMG oceniano: latencję ruchowa nerwu pośrodkowego i szybkości przewodzenia we włóknach czuciowych nerwu pośrodkowego. W obu grupach chorych operowano przy zastosowaniu otwartej techniki operacyjnej. W znieczuleniu nasiękowym 2% lignokainą i w niedokrwieniu uwalniano nerw pośrodkowy z ucisku poprzez przecięcie na całej długości więzadła poprzecznego nadgarstka. W grupie badanej dodatkowo w okolicę uwolnionego nerwu pośrodkowego wykonywano przeszczep 1 ml autologicznej tkanki tłuszczowej pobranej z podbrzusza. Do analizy statystycznej w zakresie latencji ruchowej nerwu pośrodkowego, prędkości przewodzenia w odcinku czuciowym nerwu pośrodkowego oraz w zakresie testu Tinela i Phalena używano metody uogólnionych równań estymujących (ang. generalized estimating equations,GEE), natomiast do analizy w zakresie skali Padua używano metody uogólnionych liniowych modeli mieszanych (ang. generalized linear mixed models, GLMM). Odnotowano korzystniejsze liczbowo wyniki regeneracji nerwu pośrodkowego w grupie badanej z dodatkową procedurą przeszczepu tkanki tłuszczowej w stosunku do grupy kontrolnej bez przeszczepu tkanki tłuszczowej. Czas upływający od zabiegu operacyjnego był niezależnym czynnikiem istotnie związanym ze spadkiem latencji ruchowej nerwu pośrodkowego, wzrostem prędkości przewodzenia w odcinku czuciowym nerwu pośrodkowego, zmniejszeniem Phalena oraz prawdopodobieństwa występowania dodatniego objawu Tinela i zwiększeniem prawdopodobieństwa uzyskania wyższego wyniku w skali Padua. Obserwowano negatywny wpływ wieku pacjenta na latencję ruchową nerwu pośrodkowego, prędkość przewodzenia w odcinku czuciowym nerwu pośrodkowego oraz wynik w skali Padua. Charakterystyki pacjentów były zrównoważone pomiędzy grupą kontrolną a grupą badaną, z wyjątkiem płci żeńskiej, która istotnie częściej występowała w grupie kontrolnej. W przeprowadzonym badaniu liczbowo jako skuteczniejsza przedstawiała się metoda terapeutyczna zastosowana w grupie badanej w stosunku do grupy kontrolnej ale nie wykazano istotnych statystycznie różnic w skuteczności metody terapeutycznej pomiędzy grupą badana a grupą kontrolną w zakresie latencji ruchowej nerwu pośrodkowego, prędkości przewodzenia w odcinku czuciowym nerwu pośrodkowego, objawu Tinela, objawu Phalena ani skali Padua. Zastosowanie w grupie badanej przeszczepu autologicznej tkanki tłuszczowej zawierającej mezenchymalne komórki macierzyste nie wiązało się z wystąpieniem reakcji niepożądanych.7.Pozytywne wyniki płynące z badania zachęcają do przeprowadzenia w przyszłości wieloośrodkowego randomizowanego badania klinicznego na większej liczbie pacjentów, będącego badaniem o charakterze konfirmacyjnym.